یکپارچگی حسی (SI)

نویسنده : وحید رضا خدابنده (کاردرمانگر)

یکپارچگی حسی (SI):

تجارب حسی شامل لمس ، حرکت ، تن آگاهی ، نور ، صداها ، بو ، مزه و نیروی جاذبه زمین هستند. یکپارچگی حسی (Sensory Integration) به فرآیندی که مغز اطلاعات حسی را از محیط جمع آوری ، سازماندهی و تفسیر می کند ، اطلاق می شود.  یکپارچگی حسی پایه تمام یادگیری های پیچیده و رفتارهای انسانی می باشد که بطور طبیعی برای بسیاری از افراد ، این یکپارچگی حسی در دوران کودکی با بازی ها و فعالیتهای مرسوم این دوره رشد می کند. نتیجه این یکپارچگی حسی توانمندی طرح ریزی حرکتی و همچنین تطابق با درون دادهای حسی خواهد بود. اما در بعضی از کودکان فرآیند یکپارچگی حسی دچار اختلال می گردد و در نتیجه مشکلاتی زیادی در رشد ، یادگیری و رفتار مشاهده می شود. البته همه کودکانی با مشکلات یادگیری لزوما دچار اختلال در یکپارچگی حسی نیستند.  تعدادی از نشانه هایی که والدین با مشاهده آنها می‌توانند به اختلال در یکپارچگی حسی شک کنند و برای تشخیص و حل مشکلات از متخصصین کاردرمانی کمک بگیرند شامل موارد زیر می باشد:

۱. پاسخدهی بیش از حد به لمس ، نورها ، بوها ، مزه ها و صداها:

این مورد با تحریک پذیری در لمس ، گوشه گیری ، اجتناب از بافتهای خاص در لباسها و غذا ، حواسپرتی ، واکنش های شدید به بعضی از حرکات روتین مانند چرخش و تاب ممکن است دیده شود.

۲. پاسخدهی کمتر از حد به تحریک حسی :

برخلاف مورد قبل کودک با پاسخدهی پایین ممکن است بدنبال تجارب حسی مانند چرخیدن به دور خود ، برخورد با اشیا و افراد باشد. کودک ممکن است به درد یا وضعیت بدنی اش ناآگاه باشد. بعضی از کودکان نیز بین حالت پاسخدهی بیش از حد و کمتر از حد در نوسان می باشند که اصطلاحا به آنها نامتوازن گفته می شود.

۳. سطح فعالیت بصورت غیرطبیعی پایین یا بالا است:

کودک ممکن است بطور مداوم در حال حرکت باشد و یا کندی حرکت داشته باشد و بسادگی خسته شود . البته مثل مورد قبل احتمال نوسان بین این دو حالت وجود دارد.

۴. مشکلات هماهنگی :

این مورد را می توان در انواع فعالیتهای حرکتی درشت و ظریف مشاهده کرد. بعضی از کودکان بصورت غیر معمول نمره تعادل پایینی دارند و بعضی دیگر در یادگیری و انجام وظایف جدید که نیاز به هماهنگی حرکتی دارند به مشکل بر می خورند.

۵. تاخیر گفتار ، زبان ، مهارتهای حرکتی یا موفقیتهای تحصیلی:

این مشکلات در طول دوره پیش از مدرسه بهمراه دیگر نشانه های اختلال یکپارچگی حسی نمایان می شود .

۶. سازماندهی ضعیف رفتار:

کودکان با مشکلات یکپارچگی حسی ممکن است تکانشگر یا حواسپرت باشند. فقدان طرح ریزی در انجام‌ وظایف ، ضعف تطابق با وضعیتهای جدید ، سرخوردگی ، پرخاشگری و گوشه گیری بهنگام مواجهه با شکست از دیگر علایم ضعف در سازماندهی رفتار می باشد.

۷. خودپنداره ضعیف :

اغلب کودکان با مشکلات یکپارچگی حسی ، ممکن است دلیل دشواری کارهایی که برایشان سخت است را ندانند‌. اعلب کسل ، تنبل و بی انگیزه هستند. بعضی از آنها بهانه هایی را جهت امتناع از انجام وظایف دشوار اتخاد می کنند که اغلب این کودکان را یک دنده و لجباز می نامند . در چنین مواقعی والدین بعلت عدم آگاهی از مشکلات کودک ممکن است خودشان را مقصر بدانند و تنش های خانوادگی و احساس ناامیدی در خانواده غالب می شود . مهم ترین موردی که باید در رابطه با این کودکان بیاد داشته باشید این است که ، دقت کنید علت بروز این رفتارها چه چیزی می باشد و دنبال خوب یا بد بودن رفتار نگردید . پس از یافتن ریشه مشکلات و درمان آنها تغییرات مثبت در رفتار کودک روز به روز مشاهده خواهد شد.

مهارتهای ادراکی-حرکتی

نویسنده : وحید رضا خدابنده (کاردرمانگر)

مهارتهای ادراکی-حرکتی:

به مهارتهای رشدی کودک در جهت تعامل با محیط پیرامون بوسیله ترکیب استفاده از حس ها و مهارت حرکتی اطلاق می شود. ادراک به فرایند دریافت و تفسیر اطلاعات حسی گفته می شود و مهارتهای حرکتی به توانایی کنترل حرکات بدن شامل حرکت چشمها ، حرکت اندامهای درشت یا کل بدن در حین راه رفتن اطلاق می شود. مهارتهای حرکتی ظریف نیز با استفاده از انگشتان برای گرفتن و دستکاری ایجاد می شود.

یک وابستگی دو طرفه بین اطلاعات حسی و فعالیتهای حرکتی ارادی وجود دارد. توانمندی های ادراکی در حرکات یاد گرفته می شود و از طرف دیگر خود حرکات شامل یک آگاهی ادراکی از تحریکات حسی هست.

بطور طبیعی و غیر مشهود در هنگام رشد کودک و در حین بازی ها، کارکرد نرمال این تعامل دو طرفه بوجود می آید. در کودکان با نیازهای خاص ، تمرینات کاردرمانی در رشد مهارتهای ادراکی-حرکتی بسیار مفید است.

مهارتهای ادراکی-حرکتی شامل :

آگاهی بدنی ، آگاهی فضایی ، آگاهی جهت یابی ، آگاهی زمانی می باشد.

۱- آگاهی بدنی شامل توانایی پیدا کردن اجزای بدن و فهم عملکرد آنها است.

۲- آگاهی فضایی شامل آگاهی از فضای اشغال شده توسط بدن و چگونگی وضعیت دادن و مانور در آن می باشد.

۳- آگاهی جهت یابی شامل تفاوت بین راست و چپ ، پشت و جلو ، بالا و پایین ، زیر و رو می باشد.

۴- آگاهی زمانی توانایی درک مفاهیم گذر زمان ، توالی وقایع و پیش بینی اینکه اشیا متحرک کی به مقصد می رسند ، می باشد.

فعالیتهای ادراکی حرکتی:

۱. فعالیت درشت حرکتی مثل پرتاب کردن ، گرفتن ، شوت زدن ، پریدن ، شنا کردن

۲. فعالیت ظریف حرکتی مثل برش دادن ، بستن بند کفش ، فشار دادن دکمه ، لاک زدن

۳. فعالیتهای آگاهی بدنی مثل نامیدن اندام ها ، اشاره کردن ، شناسایی کردن ، حرکت دادن

۴. فعالیتهای آگاهی فضایی مثل حرکت کردن و گشت زدن ، شناسایی محل ، مقایسه کردن ، رفتن به تونل ها و مازها

۵. فعالیتهای آگاهی جهت یابی مثل اشاره کردن ، شناسایی کردن ، تقلید

۶. فعالیتهای تعادلی مثل راه رفتن ، جست و خیز ، استفاده از تخته تعادلی و ترامپولین ها

۷. فعالیتهای یکپارچگی مثل زدن توپهای در حال حرکت ، دنبال کردن اشیا متحرک ، هماهنگی پاسخهای حرکتی با بینایی

۸. فعالیتهای بیانی مثل هنر ، موزیک ، رقص و بازی های نمایشی

مهارتهای ادراکی-حرکتی کافی کودکان را قادر به لذت بردن بهتر از هماهنگی ، آگاهی بدنی بیشتر ، مهارتهای هوشی قوی تر و تصویر از خود مثبت می کند. مشکلات در خواندن و نوشتار می تواند نتیجه مستقیم یک مهارت ادراکی-حرکتی ضعیف باشد.

فعالیت های جسمانی راه های عصبی در مغز ایجاد می کند که کودک را آماده یادگیری می نماید. رشد مهارتهای ادراکی-حرکتی می تواند در توانمندی یادگیری کودکان اثر بگذارد.

مهارتهای حرکتی به صورت طبیعی در بازی های بی هدف بوجود می آید. همچنین زمین های بازی تجهیز شده و کلاسهای آموزش جسمانی می تواند مفید باشد. کودکان با توانمندی حرکتی محدود می تواند از هر دو نوع بازی های آزاد و آموزش ساختارمند سود ببرند.

بعضی بچه ها با اختلال در رشد مهارتهای ادراکی-حرکتی تحت تاثیر یک شرایط مغزی بنام دیس پراکسی که ۶ الی ۱۰ درصد بچه ها را تحت تاثیر می گذارد. اگر چه دلیل دیس پراکسی واضحا مشخص نیست اما می تواند در اثر ژنتیک ، مشکلات حین تولد ، نارس بودن ، وزن کم در زمان تولد یا تحت اثر الکل در رحم بوجود اید. دیس پراکسی با اثر بر روی توانایی طرح ریزی و هماهنگی حرکات فیزیکی ، رشد مهارتهای درست و ظریف را کند می کند. دیس پراکسی همچنین حرکات دهانی را تحت تاثیر قرار می دهد و همین امر باعث مشکل در صحبت کردن واضح می شود. کاردرمانگر ها و گفتاردرمانگر ها با آموزش ادراکی-حرکتی می توانند به ارتقا حرکات ، زبان ، بینایی ، شنیدن و مهارتهای شنیداری کمک می کند.

آشنایی با تاخیر گفتار و راهکارهای کاربردی جهت رشد گفتار و زبان کودک در محیط زندگی

نویسنده : اعظم نقوی  (آسیب شناس گفتار و زبان )

با سلام خدمت همراهان حس خوب ، با توجه به سالها تجربه بالینی میدانم سوال اکثر والدین در مورد گفتار و زبان فرزندشان این است که ، کودک من در هر سنی چه توانایی گفتاری و زبانی باید داشته باشد؟ آیا رشد گفتار کودکم مناسب سنش هست یا تاخیر در گفتار دارد؟
در این نوشته سعی بر آن شده به زبان ساده اهم توانمندی درکی و بیانی کودک با رشد طبیعی بیان گردد و خط قرمزهای تاخیر گفتار و راهکارهایی جهت بهبود سطح درک و بیان کودک ارائه گردد.

کودک در سن ۱۲-۷ ماهگی :

لبخند اجتماعی دارد یعنی وقتی به او لبخند می زنید کودک به شما لبخند می زند. اسم خودش را می شناسد و به آن واکنش نشان می دهد . وقتی با او صحبت می کنید گوش می دهد. کلمات پرکاربرد روزمره را می شناسد مثل (آب ، قاشق و...). برخی از صداهای گفتاری بزرگسالان را تقلید می کند و برای جلب توجه به جای گریه کردن از صداسازی استفاده می کند. کودکان در این بازه سنی حداقل سه کلمه را به صورت هدفمند استفاده می کنند (مثل بابا ، مامان ، آب و ...) و برای بیان خواسته هایشان در محیط از آواسازی و اشارات خاص استفاده می کنند.

۱۳-۱۸ ماهگی :

تک کلمات ساده را از بزرگسالان تقلید می کند. سه مورد از اندام های بدن خود را می شناسد. توانایی بیان ۳ تا ۲۰ کلمه را در جای مناسب دارد. دستورات ساده را انجام می دهد (مثل دست بزن) و از زبان بدن، آواسازی و اشاره ، همزمان استفاده می کند.

۱۹-۲۳ ماهگی :

کودک پنج عضو بدن را می شناسد و از ۱۰۰-۵۰ کلمه می تواند استفاده کند. حدود ۳۰۰ کلمه را می شناسد (یعنی وقتی اسم کلمه ای را می گویید کودک آن را می شناسد به سمت آن برمی گردد یا به آن نگاه می کند یا اشاره می کند). افعال ساده امری را می تواند بیان کند (مثل بده ، بیا ، برو ...). واژه ها را باهم ترکیب می کند (مثال: مامان آب) و از ضمایر مثل /من/ استفاده می کند. کودکان این گروه سنی حدود ۵۰ درصد از گفتارشان ناواضح است.

۲۴-۳۶ ماهگی :

نیاز به توالت رفتن را به طور شفاهی بیان می کند. اگر دو دستور به او بدهید به صورت متوالی انجام می دهد و نیاز نیست دستورات را جدا جدا به او بگویید (مثال درو باز کن ، چراغ هم خاموش کن) سوال می پرسد ( چی؟ کجا؟ کی؟) ، حدود ۹۰۰-۵۰۰ کلمه را می شناسد. کلمات بیانی کودک ۲۵۰ کلمه است و بیان جملات سه کلمه ای از این بازه سنی شروع می شود.

۳-۴ سالگی :

حدود ۲۰۰۰ واژه را می فهمد و بین ۱۰۰۰-۹۰۰ واژه از آنها را بیان می کند. واژه های اجتماعی مثل بفرمایید ، خواهش میکنم ، ببخشید و ... به دامنه واژگانی او افزوده می شود و جملات ۵-۴ کلمه ای را استفاده می کند. دو جمله را می تواند به هم وصل کند و یک موضوع را بیان کند برای مثال (من رفتم پارک بازی کردم). سوالات چرایی؟ را می پرسد و گفتار کودک ۸۰ درصد برای دیگران قابل فهم است.

۴-۵ سالگی :

۱۰۰۰۰ کلمه یا بیشتر را می فهمد. حدود ۲۰۰۰ کلمه را بیان می کند و استفاده می کند. به داستان های کوتاه و ساده گوش می دهد و می تواند به سوالاتی که از آن پرسیده می شود جواب دهد. از حروف اضافه (با/از/به) و حروف ربط (تا/و/که) استفاده می کند. گفتارش برای دیگران کاملا قابل فهم است و تنها ممکن است چند خطای تلفظی ساده داشته باشد. می تواند در مورد خودش یا محیط اتفاقات را به طور کامل تعریف کند.
۵-۶ سالگی :
جملات ۶-۵ کلمه ای می گوید. داستان های تخیلی تعریف می کند و توانایی بیان یک داستان مشهور را (مثل بزبز قندی) دارد. می تواند به تلفن جواب دهد و به صورت کامل مکالمه کند.

آیا فرزند من فقط در زمینه گفتار و زبان تاخیر دارد؟

نکته مهم این است که اگر فرزند شما در سن ۳۰-۱۸ ماهگی در رشد حرکتی، رشد بازی و مهارت های ارتباطی و فهمیدن گفتار دیگران مشابه با همسالانش است و فقط در بیان کلمات در آن سن تاخیر دارد می توانید بگویید که فرزندتان فقط تاخیر گفتاری دارد و در غیر این صورت بایستی با متخصصین بیشتری (اعم از پزشک و کاردرمانگر ...) مشورت نمایید.

معیار تشخیصی تاخیر گفتار چیست؟

در ۱۸ ماهگی فرزند شما باید بتواند ۲۰ کلمه را بیان کند که این کلمات شامل اسامی افراد ، اشیا و افعال امری ساده (بیا ، بده و ...) و کلمات اجتماعی خیلی ساده (مثل بای بای) می باشد.
در ۲۴ ماهگی باید حداقل ۱۰۰ کلمه را استفاده کند و ترکیب دوتایی داشته باشد مثل /مامان آب/ بابا بای بای/.
سوال دیگری که خانواده ها می پرسند این است که ؛

آیا کودکی که تاخیر گفتاری دارد می تواند بدون مداخله متخصصین این حوزه و به صورت خود به خودی تاخیر را جبران کند و خود را به همسالان برساند ؟

بعضی از والدین فکر می کنند که کودکان فقط با تاخیر گفتار چون در سایر زمینه ها در حال رشد طبیعی و مانند همسالان هستند تاخیر گفتاری شان را جبران خواهند کرد، اما ممکن است این اتفاق نیفتد!!! در واقع پیش بینی جبران یا عدم جبران تاخیر گفتار به صورت خوبه خودی و بدون مداخله درمانی سخت است اما اگر کودک دارای فاکتورهای زیر باشد محتمل است که مشکلات گفتاری او تداوم پیدا می کنند.
۱) کاملا ساکت باشد یا صداسازی های خیلی محدود داشته باشد
۲) دوره های ار عفونت گوش را تجربه کرده باشد
۳) تعداد صداهایی که در صداسازی هایش استفاده می کند محدود باشد
۴) از اسامی فقط استفاده می کند و فعل ها خیلی محدود است
۵) سابقه اختلالات ارتباطی ، یادگیری یا تحصیلی در تاریخچه خانوادگی تان وجود داشته باشد
۶) در فهم گفتار دیگران کمی نسبت به همسالانش تاخیر دارد
۷) از زبان بدن برای ارتباط کم استفاده می کند.
بنابراین برای جلوگیری از مشکلات گفتاری و زبانی بیشتر در همه کودکانی که تاخیر را نشان می دهند، مداخله زود هنگام توصیه می شود. مشورت با یک گفتاردرمان مجرب می تواند راهکار مناسبی برای رسیدن به پاسخ سوال های والدین کودکان با تاخیر گفتار باشد.

چند نکته کلیدی جهت کمک به تقویت گفتار فرزندتان در منزل:

_ تلویزیون را در محیط زندگی و ارتباطی کودک دائما روشن نگذارید.
_ زبان بدن را به کودکتان یاد دهید، اگر کودکتان کلام ندارد یا تعداد واژه ها بسیار محدود است اینکار باعث می شود کودک با تاخیر گفتاری احساس ناامیدی در برقراری ارتباط نداشته باشد.
_ در روز حتما ۴۰ دقیقه با فرزندتان بازی کنید.
_ با کارت های ساده با او تمرین کنید. نام فلش کارت ها را بگویید و تکرار کنید.
_ جلوی آینه با کودکتان تمرینات ساده انجام دهید (لبخند ، حرکات دهانی ، تقلیدهای حرکتی ، صداسازی ، شکلک های خنده دار ).
_ از کودک بخواهید صداهای اسباب بازی ها و حیوانات را تقلید کند.
_ با کودک ساخت پازل ساده کار کنید.
_ با کودک تلفن بازی کنید.
_ بازی های نمادین ساده مثل (عروسک بازی و ...) انجام دهید.
_ یک گلوله پنبه ای را روی میز یا کف زمین قرار دهید و با یک نی بخواهید آن را فوت کند تا حرکت کند. این کار باعث تقویت عضلات دهانی می شود. نوشیدن مایعات با غلظت های مختلف با نی این تمرینات عضلات داخل دهانی برای گفتار را بیشتر تقویت می کند.
_ بعضی از چیزها را دور از دسترس کودک قرار دهید تا برای رسیدن به آن مجبور شود از شما کمک بگیرد (مثل کشیدن دست شما ، نشان دادن تصویر آن ، زبان بدن و اشاره و ...) احتمال اینکه کودکتان برای نیاز هایش صداسازی یا صحبت کند خیلی بیشتر است.
_ تقلید حرکات درشت و ریز را با او تمرین کنید.
_ تلاش آنها را تشویق کنید.
_ از حالت های چهره زیاد استفاده کنید. در بیان جملاتتان حالت چهره تان را عوض کنید مثلا اگر در مورد چیزی هیجان زده می شوید یا از او سوال می پرسید یا خوشحال هستید و ... به صورت اغراق آمیز این حالت را در چهره تان نشان دهید اینکار باعث درک بهتر موقعیت و افزایش توجه کودک به شما و برقراری ارتباط بیشتر و تماس چشمی بیشتر خواهد شد.
_ همیشه وقتی با او صحبت می کنید یا او با شما صحبت می کند سعی کنید سر و چشم شما هم سطح او باشد نه اینکه از بالا با او صحبت کنید برای اینکار می توانید حالت نشسته به خود بگیرید.
_ کارهای فرزندتان را دنبال کنید و با او هم جهت شوید تا از آن برای برقراری ارتباط و آموزش استفاده کنید.
_ بدانید فرزندتان چه چیزی دوست دارد و با او آن فعالیت را انجام دهید.
_ درباره وسیله ای که فرزندتان در حال بازی کردن با آن است صحبت کنید (مثال: این یه توپ بزرگه ، تو داری توپتو روی زمین قل میدی).
_ از زبانی استفاده کنید که از نظر ساختار گرامری صحیح است نه اینکه مثل کودکتان حرف بزنید‌ برای مثال (میخوام توپ) به (توپ میخوام) اصلاح شود ، (گربه درخت بالا میره) به (گربه از درخت بالا میره) اصلاح شود.
_ به فرزندتان کمک کنید تا درک کلمات پرسشی را به دست بیاورد.
_ کاربرد اشیا ساده را به او آموزش دهید.
_ گفتار کودکتان را تکرار کنید و بسط دهید.
_ از کودکتان بخواهید انتخاب کند.
_ واژگان را گسترش دهید مثلا بگویید این پا ، این پای تو ، با پا راه میریم و ... .
_ شعرهای ساده بخوانید و قافیه آنها را تکرار کنید.
_ در خصوص اتفاق های روزمره از او سوال بپرسید.
_ بعد از انجام کارها از او بخواهید بگوید چه کاری انجام داده است.
_ استدلال را در داستان ها با او تمرین کنید.
_ اگر فرزندتان در گفتار پیوسته مشکل دارد در انتهای روز از وقایع آن روز داستانی بسازید و تعریف کنید و بخواهید فرزندتان در حد توانمندی اش تعریف کند.

مهارتهای کودکان در دو ماهگی

نویسنده : ترجمه توسط حس خوب

مهارتهای کودکان در دو ماهگی

■مهارتهای اجتماعی/ احساسی:

- کودک لبخند زدن را آغاز می کند.
- با مکیدن دستانش، خود را آرام می کند.
- کودک برای نگاه کردن به والدین تلاش می کند.

■مهارتهای زبان/ ارتباط:

- کودک شروع به تولید شبه واکه ها ( آ ، ای ، ا ...) می کند.
- سر را به سمت صدا می چرخاند.

■شناخت (یادگیری ، تفکر ، حل مسئله):

- به چهره ها توجه می کند.
- با چشمها اشیا را دنبال و افراد را در یک فاصله شناسایی می کند.
- اگر فعالیت ها تغییر نکند باعث خستگی کودک می شود که با گریه و غر زدن آن را نشان می دهد.

■رشد جسمی/حرکتی :

- کودک می تواند سر را بالا نگه دارد و در حال درازکش به شکم سر را بلند کند.
- با دستها و پاها حرکات روان تری انجام می دهد.

برای کودک ۲ ماهه خود چه کارهایی می توانید انجام دهید:

• آغوش گرفتن ، صحبت کردن و بازی کردن در حین غذا خوردن و لباس پوشیدن و حمام کردن... .
• به کودک خود یاد دهید تا خودش را آرام کند ، مکیدن انگشتان می تواند مناسب باشد.
• به کودک خود برای رسیدن به یک روتین کمک کنید مثلا میزان خواب شبانه بیش از خواب در طول روز گردد.
• مواردی که برای کودتان خوشایند یا ناخوشایند است را پیدا کنید.
• وقتی کودک شما صدا تولید می کند به او لبخند بزنید و هیجان خود را نشان دهید.
• گاهی صداهای کودک را تقلید کنید.
• توجه به انواع گریه کودک تا از روی گریه متوجه نیازهای او شوید.
• برای کودک حرف بزنید ، آواز و کتاب بخوانید.
• با کودک خود بازی دالی موشه کنید.
• یک آئینه امن کنار تخت کودک قرار دهید تا خود را ببیند.
• تصاویری را به کودک نشان دهید و درباره آنها با او صحبت کنید.
• اسباب بازی در اختیار کودک قرار دهید و با او بازی کنید.
• با نگهداشتن اشیا در مقابل چشمان کودک ، او را به بلند کردن و کنترل سرش تشویق کنید.
• با ایجاد صدا یا نگهداشتن اشیا در بالای سر کودک ، او را تشویق کنید تا دستش را به سمت اشیا دراز کند.

با مشاهده‌ موارد زیر در کودک دو ماهه سریع وارد عمل شوید و با متخصصین کودک مشورت نمایید:

>> پاسخ ندادن به صداهای بلند
>> نگاه نکردن به اشیا متحرک پیرامون
>> لبخند نزدن به افراد
>> نبردن دستها به سمت دهان
>> عدم کنترل سر در حالت دمر

مهارتهای کودکان در چهار ماهگی

نویسنده : ترجمه توسط حس خوب

■مهارتهای اجتماعی/ احساسی :

- کودک خنده های خودبخودی، به خصوص به افراد دارد.
- بازی با افراد را دوست دارد، حتی ممکن است با قطع بازی گریه کند.
- ممکن است بعضی از حرکات و یا حالات چهره را کپی کند.

■مهارتهای زبان/ارتباط :

- قان و قون کودک شروع می شود.
- این قان و قون ها به همراه حالات چهره و کپی صداهایی است که می شنود.
- کودک به روشهای مختلف گریه می کند (برای نشان دادن گرسنگی، خستگی و یا درد).

■شناخت ( یادگیری، تفکر، حل مساله) :

- خوشحالی و یا ناراحتی اش را به شما نشان می دهد.
- به عواطف پاسخ می دهد.
- یک دست را به سمت اسباب بازی ها دراز می کند.
- هماهنگی چشم و دست برای گرفتن اشیا و نگاه کردن به آنها آغاز می شود.
- کودک با چشمهایش، اشیاء متحرک را از یک سو به سوی دیگر دنبال می کند.
- از نزدیک چهره ها را تماشا می کند.
- کودک چهره های آشنا و اشیاء را از یک فاصله شناسایی می کند.

■رشد جسمی/حرکتی :

- سر را به طور صاف بدون حمایت نگه می دارد.
- وقتی کف پاهایش روی سطح سخت قرار گیرد، ساق پاهایش را به پایین فشار می دهد.
- کودک ممکن است توانایی چرخش از حالت دمر به طاقباز را بدست بیاورد.
- کودک می تواند اسباب بازی ها را در دست نگه دارد و تکان دهد.
- دستهایش را به سمت دهانش می برد.
- وقتی کودک به حالت دمر است، روی آرنج هایش خودش را بالا می آورد.

برای کودک چهار ماهه خود چه کارهایی می توانید انجام دهید:

• کودک را در آغوش گرفته و با خوشرویی با او صحبت کرده و لبخند بزنید.
• روتین های ثابتی برای خواب و تغذیه کودک تنظیم کنید.
• توجه بیشتر به آنچه کودک خوشش می آید و یا دوست ندارد، باعث می شود تا سریع تر نیازهایش را متوجه شوید و بدانید که چطور می توانید کودکتان را خوشحال کنید.
• صداهای کودک را کپی کنید.
• زمانی که کودک صداسازی می کند با لبخند و هیجان واکنش نشان دهید.
• اسباب بازی های متناسب با سنش برای بازی کردن کودک تهیه کنید، مثل انواع جغجغه ها و تصاویر رنگی.
• با کودک بازی کنید مثل دالی موشه.
• برای دسترسی کودک به اسباب بازی ها و اکتشاف محیط پیرامونش موقعیت های ایمن فراهم نمایید.
• اسباب بازی هایش را نزدیک کودک بگذارید تا بتواند به آنها دسترسی داشته باشد و یا با پا به آنها ضربه بزند.
• اسباب بازی های صدادار به دست کودک بدهید و تکان دهید و به او کمک کنید تا آن را در دستانش نگه دارد.
• کودک را صاف روی پاهایش نگه دارید (کف پاها روی زمین) و برای او حرف بزنید و آواز بخوانید.

با مشاهده موارد زیر در کودک چهار ماهه سریع وارد عمل شوید و با متخصصین کودک مشورت نمایید:

>> نگاه نکردن به اشیاء متحرک
>> لبخند نزدن به افراد
>> نگه نداشتن سر به طور صاف
>> تولید نکردن صداها
>> نیاوردن اشیاء به سمت دهان
>> فشار ندادن پاها وقتی رو سطح سخت قرار دارد
>> مشکل داشتن در حرکت دادن یک چشم یا هر دو چشم در جهات مختلف

رشد بینایی نوزادان از بدو تولد تا دوازده ماهگی

نویسنده : فاطمه جعفری (کاردرمانگر اتاق بینایی)

رشد بینایی نوزادان از بدو تولد تا دوازده ماهگی:

نوزادان پس از تولد با همه مهارتهای مورد نیاز برای دیدن به دنیا نمی آیند و مهارت دیدن را ، همانند راه رفتن و حرف زدن یاد می گیرند. حرکات دقیق چشم و استفاده همزمان از هر دو چشم بعنوان یک کل واحد ، جزو مهارتهایی است که در این دوره باید یاد گرفته شود. همچنین اینکه چطور داده های به دست آمده و ارسال شده از چشم به مغز را تفسیر و استفاده بکنند مورد دیگری است که بایستی یاد بگیرند‌.
بعد از تولد، درست قبل از رشد مهارت های حرکتی، نوزادان با استفاده از حس بینایی شروع به اکتشاف محیط زندگی می کنند.
مشکلات چشم و بینایی منجر به تاخیرهای ذهنی و حرکتی نوزادان می شود. تشخیص زود هنگام این مشکلات می تواند به رشد نرمال توانایی های بینایی و در نتیجه مهارت های ذهنی و حرکتی کمک کند.
بنابراین والدین با آگاهی و شناخت مراحل رشدی نرمال سیستم بینایی متناسب با سن نوزادان خود نقش مهمی در این دوران دارند و می توانند با کارشناسان و متخصصان این حوزه در مورد شرایط نوزاد خود در ارتباط باشند. در ادامه مطلب به بیان توانایی های بینایی متناسب با هر دوره سنی نوزادان می پردازیم :

۰ تا ۴ ماهگی:
در زمان تولد نوزادان به خوبی کودکان بزرگتر و افراد بالغ نمی بینند و سیستم بینایی و چشمان آنها رشد کافی را نداشته اما در ماه های اول زندگی شرایط بسیار بهبود می یابد.
پس از تولد ؛ دید نوزاد با هر محرکی تحریک می شود و نسبت به نورها بسیار حساس است. با این که ممکن است ظاهرا با دقت به یک هدف نگاه کند اما هنوز قادر به تمییز دو هدف جدا از هم و حرکت چشم بین این دو هدف نیست. تمرکز اولیه بینایی در این دوران روی اهداف و چهره هایی فقط به فاصله ۲۰ تا ۲۵ سانتی متر می باشد.
در این دوران نوزادان ممکن است از دید محیطی استفاده بکنند در حالیکه دید مرکزی آنها همچنان در حال رشد است.
(دید مرکزی نقطه مرکزی میدان بینایی را می گویند که تمرکز فرد در آن ناحیه است و برای خواندن، رانندگی کردن و دیدن تصاویر و اشیا بصورت مستقیم استفاده می شود. درصورتی که دید محیطی به معنی دید خارج از نقطه مرکزی در میدان بینایی می باشد.)



 

طی چند هفته بعد با رشد شبکیه (داخلی‌ ترین لایه‌ی کره چشم می باشد که نسبت به نور حساس است) ، مردمک ها هم عریض تر می شود و کودکان می توانند الگوها و دامنه های مختلف تاریکی و روشنایی را ببینند. در این دوران اشکال بزرگتر و رنگهای روشن توجه آنها را به خودش جلب می کند.
در ماه اول هر دو چشم شروع به کار با یکدیگر کرده و به سرعت رشد می کنند. در دو ماه اول تولد، چشم ها به خوبی هماهنگ نیستند و ممکن است گاهی منحرف بنظر برسند که در این زمان نرمال محسوب می شود و به مرور اصلاح می شود. اما اگر چشم ها به داخل یا خارج چرخش داشته باشند نوزاد نیاز به ارزیابی دارد.
هماهنگی چشم و دست زمانی که نوزاد می تواند اشیا متحرک را با چشم تعقیب کرده و دستش را به سمت آنها دراز کند شروع به رشد می کند. در حقیقت در سه ماهگی نوزاد بدنبال افزایش هماهنگی چشم و دست می تواند دستش را به سمت هدف متحرک نزدیکش دراز کند. در هشت هفتگی نوزاد می تواند روی چهره ها و اشیای نزدیک تر به خودش تمرکز کند.

۵ تا ۸ ماهگی:
بهبود کنترل حرکات چشم و هماهنگی چشم و بدن در این دوران اتفاق می افتد. مهارت درک عمق به این معنی که نوزاد بتواند تفاوت فاصله یک جسم نزدیک نسبت به جسم دورتر را درک کند تا این زمان وجود ندارد، اما در ماه پنجم با افزایش هماهنگی دو چشم و ایجاد دید سه بعدی، درک عمق به وجود می آید و این توانایی باعث افزایش توانایی در الگوهای حرکتی و دراز کردن صحیح دست به سمت هدف دور و نزدیک می شود. دید رنگی هم در ماه پنجم شروع به شکل گرفتن می کند.
در این سن نوزاد می تواند از انتهای اتاق چهره والدینش را تشخیص داده و به آنها لبخند بزند و همچنین زمانی که از یک پنجره به بیرون نگاه می کند اشیا بیرون را به وضوح ببیند. در این دوران آنها فقط با دیدن قسمتی از یک شی می توانند ماهیت آن را به خاطر بیاورند.
سینه خیز رفتن در هشت ماهگی شروع می شود و نیاز به هماهنگی چشم با دست و بدن دارد. نوزادانی که دوره سینه خیز کوتاه تری نسبت به سایرین داشته اند بعد ها در این هماهنگی ها به مشکل می خورند.

۹ تا ۱۲ ماهگی:
در این سن نوزادان می توانند به درستی مسافت و فاصله را قضاوت کرده و اشیا را با دقت پرتاب بکنند و همچنین به درستی به سمت هدفی که بین انگشت شست و اشاره قرار گرفته دستشان را دراز کنند و این فاصله را به خوبی درک کنند.

مهارت کودکان در شش ماهگی

نویسنده : ترجمه توسط حس خوب

مهارتهای کودکان در شش ماهگی:

■مهارتهای اجتماعی/احساسی:
- صورتهای آشنا را می شناسد و شروع به شناسایی فرد غریبه می کند.
- بازی کردن با دیگران به خصوص والدین را دوست دارد.
- به عواطف افراد دیگر پاسخ می دهد و اغلب شاد به نظر می رسد.
- نگاه کردن به خودش در آینه را دوست دارد.

■مهارتهای زبان/ ارتباط:
- با تولید صدا به صداها پاسخ می دهد.
- در زمان قان و قون کردن حروف صدادار را پشت سر هم تولید می کند (مانند آ، ای، او) و نوبتی با والدین تولید صدا کردن را دوست دارد.
- به نام خود پاسخ می دهد.
- خوشی و ناخوشی خود را با تولید صدا نشان می دهد.
- کودک شروع به گفتن صداهای صامت می کند.(مانند "م" ، "ب").

■شناخت( یادگیری، تفکر، حل مساله):
- به اشیاء پیرامون خود نگاه می کند.
- اشیاء را به دهان می برد.
- کنجکاوی به اشیاء را پیرامون را نشان می دهد و برای بدست آوردن اشیاء خارج از دسترس تلاش می کند.
- جابجا کردن اشیاء بین دو دستش را شروع می کند.

■رشد جسمی حرکتی:
- در دو جهت غلت می زند (دمر به طاق باز و طاق باز به دمر).
- نشستن بدون ساپورت را شروع می کند.
- زمانی که کودک را ایستاده نگه دارید، می تواند وزنش را روی پاهایش تحمل کند و ممکن است خودش را بالا و پایین کند.
- حرکات نوسانی به جلو و عقب دارد، گاهی در سینه خیز رفتن قبل از حرکت به جلو، به عقب می رود.

برای کودک شش ماهه خود چه کارهایی می توانید انجام دهید:

• هر روز با کودک بازی کنید.
• خلق کودک خود را شناسایی کنید. اگر کودک شاد هست به کاری که می کنید ادامه دهید. اگر کودک ناراحت هست یک استراحت بدهید و او را آرام کنید.
• به کودکتان نشان دهید وقتی ناراحت است چگونه می تواند خودش را آرام کند. برای مثال او می تواند با مکیدن انگشتانش خودش را آرام کند.
• بازی دو طرفه انجام دهید زمانی که کودک لبخند می زند شما هم لبخند بزنید، زمانی که صدا تولید می کند شما هم آن صدا را کپی کنید.
• صداهای کودک را تکرار کنید و کلمات ساده همراه این صداها بگویید‌ برای مثال کودک گفت "ما" شما بگویید "مامان"...
• هر روز برای کودکتان کتاب بخوانید ، کودک را زمانی که قان و قون می کند تحسین کنید.
• زمانی که کودک به چیزی نگاه می کند به آن اشاره کنید و در مورد آن صحبت کنید.
• زمانی که کودک اسباب بازی را به زمین می اندازد آن را بردارید و دوباره به او بدهید. این بازی به وی کمک می کند رابطه علت و معلول را متوجه شود.
• کتابهایی با تصاویر رنگی برایش بخوانید.
• به وسایل جدید اشاره کنید و نام آنها را برای کودک بگویید.
• عکسهای براق در مجلات را به کودک نشان دهید و نامش را بگویید.
• کودک را با کمک بالشها بنشانید، بگذارید پیرامونش را جستجو کند و در حالی که تعادل دارد به او اسباب بازی دهید.
• کودک را طاق باز و یا دمر روی تشک بگذارید و اسباب بازی ها را دور از دسترس او قرار دهید و تشویقش کنید به سمت اسباب بازی ها برود.

با مشاهده موارد زیر در کودک شش ماهه سریع وارد عمل شوید و با متخصصین کودک مشورت نمایید :

>> تلاش نکردن برای دستیابی به اشیا در دسترس
>> نشان ندادن عواطف به اطرافیان خود
>> پاسخ ندادن به صداهای پیرامون خود
>> به سختی اشیا را به سمت دهان بردن
>> عدم‌ تولید صداهای مصوت مثل آ، اِ ، او
>> عدم توانایی در غلت زدن به دو سو
>> نخندیدن و یا جیغ و فریاد زدن
>> سفتی در عضلات دارد
>> شلی در عضلات دارد

مهارتهای کودکان در نه ماهگی

نویسنده : ترجمه توسط حس خوب

مهارتهای کودکان در نه ماهگی:

■مهارتهای اجتماعی/ احساسی:

- ممکن است از غریبه ها بترسد.
- ممکن است به بزرگترهای آشنا بچسبد.
- اسباب بازی های مورد علاقه دارد.

■مهارتهای زبان/ارتباط:

- "نه" را متوجه می شود.
- صداهای مختلفی تولید می کند مثل "ماماماما" یا "بابابابا".
- صداها و حالات دیگران را کپی می کند.
- از انگشتان برای اشاره به اشیا استفاده می کند.

■شناخت (یادگیری، تفکر و حل مساله):

- مسیر حرکت افتادن اشیا را تماشا می کند.
- اشیایی که می بیند شما پنهان کردید را جستجو می کند.
- دالی موشه بازی می کند.
- اشیا را در دهان می گذارد.
- اشیا را به راحتی از یک دست به دست دیگر می دهد.
- اشیا ریز مثل حبوبات را با دو انگشت شست و اشاره بر می دارد.

■رشد جسمی/ حرکتی:

- می ایستد و خود را نگه می دارد.
- به وضعیت نشسته می تواند درآید.
- بدون ساپورت می نشیند.
- با کشیدن و گرفتن اشیا می ایستد.
-سینه خیز می رود.

برای کودک نه ماهه خود چه کارهایی می توانید انجام دهید:

- توجه کنید که کودک به چه طریقی به موقعیتها و افراد جدید واکنش نشان می دهد، و کارهایی که کودک را شاد می کند انجام دهید.
- هنگامی که کودک از شما دور شد، شما نزدیکش بمانید تا بداند که شما در کنارش حضور دارید.
- به روتینهای کودک ادامه دهید، روتینها در این سن مهم هستند.
- بازی های نوبتی انجام دهید.
- آنچه که فکر می کنید کودک حس می کند را بگویید. برای مثال (تو ناراحتی بیا تورو بخندونیم).
- شی ای که کودک بدنبالش هست را توصیف کنید برای مثال (توپ گرد قرمز)
- در مورد آن چیزی که کودک با اشاره به شما نشان می دهد و می خواهد، صحبت کنید.
- تقلید صداها و کلماتی که کودک می گوید.
- تقاضای رفتارهایی که شما می خواهید. برای مثال به جای اینکه بگویید"بلند نشو" بگویید" زمان نشستنه".
- آموزش علت و معلول با غلت دادن توپها و ریختن مکعبهای چیده شده.
- با کودک بازی دالی موشه و بازی بگرد و پیدا کن انجام دهید.
- برای کودک کتاب بخوانید و با وی صحبت کنید.
- اتاقهای ایمن بیشتری به منظور حرکت و اکتشاف برای او فراهم کنید‌.
- کودک را نزدیک وسایلی که می تواند بلند کند بگذارید.

با مشاهده موارد زیر در کودک نه ماهه سریع وارد عمل شوید و با متخصصین کودک مشورت نمایید :

>> تحمل نکردن وزن روی پاها با حمایت
>> ننشستن با کمک
>> قان و قون نکردن ( ماما، بابا، دادا)
>> بازی نکردن هر نوع بازی بده بگیر
>> پاسخ ندادن به نام خودش
>> شناسایی نکردن افراد آشنا
>> نگاه نکردن جایی که شما نشان می دهید
>> جابجا نکردن اشیا از یک دست به دست دیگر

نگاهی به ساختار چشم

نویسنده: فاطمه جعفری (کاردرمانگر اتاق بینایی)

در این مطلب قصد داریم با زبانی ساده شما را با ساختار کلی چشم آشنا کنیم :

چشم علی رغم اندازه‌ی کوچکی که دارد یک ارگان پیچیده به شمار می‌ آید. شکل گیری چشم در دوران جنینی از هفته سوم شروع و تا هفته دهم ادامه پیدا می کند. کره چشم شامل سه لایه بوده که بترتیب از بیرون به داخل شامل : صلبیه، مشیمیه و شبکیه می باشد.

صلبیه : 

لایه‌ی بیرونی و محکم چشم یا همان سفیدی چشم که تمام کره چشم را در برگرفته و به آن شکل می دهد. قسمت جلویی این لایه، شفاف بوده و قرنیه نام دارد. تمام نوری که وارد چشم می‌شود باید ابتدا از قرنیه عبور کند. در انتهای صلبیه سوراخی است که عصب بینایی از آن رد شده و وارد کره چشم می شود.

مشیمیه : 

دومین لایه چشم مشیمیه نام دارد که در واقع ماهیچه هایی هستند که به صلبیه چسبیده و مسئول حرکات چشم می باشند. مشمیه دارای رگ‌های خونی است که وظیفه‌ی خون‌ رسانی و تغذیه ساختار چشم را بر عهده دارند. قسمت جلویی مشیمیه از دو بخش تشکیل شده است:
1- جسم مژگانی که یک ناحیه‌ی ماهیچه‌ای است و به عدسی متصل بوده و می‌تواند عدسی را منقبض کند و در واقع با تغییر اندازه‌ی عدسی به متمرکز شدن چشم کمک کند.
2- عنبیه قسمت رنگی چشم که مسطح بوده و بین آن و قرنیه با مایع شفاف زلالیه که وظیفه تغذیه صلبیه و شبکیه را برعهده دارد پر شده است.
 

عنبیه خود از دو ماهیچه تشکیل شده است:

● ماهیچه‌ی گشادکننده‌ی مردمک که با بزرگ تر کردن مردمک باعث می شود نور بیشتری وارد چشم بشود.
● ماهیچه‌ی اسفنکتری (تنگ کننده) که مردمک را کوچک‌ تر می‌کند و در نتیجه نور کم‌ تری وارد چشم می‌شود.
 

شش ماهیچه متصل به صلبیه شامل :

۱. عضله Medial Rectus یا راست داخلی که چشم را به بینی و به سمت داخل نزدیک می کند.
۲. عضله Lateral Rectus یا راست جانبی که چشم را به سمت طرفین برده و از بینی دور می کند.
۳. عضله Inferior Rectus يا راست پایینی که چشم را به سمت پایین می کشد.
۴. عضله Superior Rectus یا راست بالایی که چشم را به سمت بالا می برد.
۵ و ۶. عضلات Inferior Oblique و Superior Oblique یا مایل تحتانی و مایل فوقانی که چشم را می چرخانند.
 

شبکیه : 

داخلی‌ترین لایه‌ی چشم شبکیه است که نور را تشخیص می‌دهد. شبکیه دو نوع سلول دارد، سلول‌های استوانه‌ای‌ شکل که مسئول بینایی در نور کم و دید سیاه و سفید هستند و سلول‌های مخروطی‌ شکل که مسئول دیدن رنگ‌ها و جزئیات اجسام در نور خوب و کافی هستند. در قسمت عقبی چشم و در مرکز شبکیه لکه‌ی زرد یا ماکولا قرار دارد که محل تشکیل تصویر اشیا بر روی شبکیه است. این ناحیه تنها دارای سلول‌های مخروطی شکل است و مسئول دیدن جزئیات ریز اجسام به‌ صورت واضح می باشد. نقطه کور نیز که نقطه ورود عصب بینایی به چشم می باشد در شبکیه قرار دارد.

سلول گيرنده های نوری (مخروطی و استوانه ای) از نظر عملكرد به چهار قسمت تقسيم مي شوند :

۱. بخش بيروني و دور از شبكيه
۲. بخش داخلي و نزديك به شبكيه
۳. هسته
۴. فضاي پايانه سيناپسی

در ادامه به منظور ارتقا سطح آگاهی شما همراهان عزیز ، مطالبی در خصوص فرآیندهای ادراک بینایی قرار خواهیم داد.

مهارت کودکان در یک سالگی

نویسنده : ترجمه توسط حس خوب

■مهارتهای اجتماعی / احساسی:

- کودک از غریبه ها خجالت می کشد یا مضطرب می شود.
- در هنگام رفتن والدین از کنارش گریه می کند.
- افراد یا اشیا مورد علاقه دارد.
- در بعضی مواقع ترس نشان می دهد.
- اگر بخواهد داستان بشنود به شما کتاب می دهد‌.
- به منظور جلب توجه، صداها یا حرکات را تکرار می کند.
- در لباس پوشیدن با دست و پا تقلا می کند.

■مهارتهای زبان/ارتباط:

- به درخواستهای ساده پاسخ می دهد.
- از ایما و اشارات ساده مثل تکان دادن سر به نشانه "نه" و تکان دادن دست به منظور "بای بای" استفاده می کند.
- با تغییر تون صدا ، صداسازی می کند ( صداهایی که بیشتر شبیه گفتار شده).
- ماما ، بابا و تعجب ها مثل اوه اوه را بیان می کند.
- تلاش برای بیان کلماتی که شما می گویید.

■شناخت:

- اشیا را در جنبه های مختلف اکتشاف می کند با تکان دادن ، ضربه زدن ، پرت کردن...
- اشیا را بسادگی پیدا می کند.
- عکس ها و یا اشیایی که نام برده می شود را بدرستی نگاه می کند.
- ایما و اشارات را درست کپی می کند.
- شروع به استفاده درست از اشیا می کند مثل نوشیدن از فنجان و شانه کردن مو.
- دو شی را محکم بهم می کوبد.
- اشیا را داخل ظرف می گذارد و بر می دارد.
- بدون کمک کارها را انجام می دهد.
- با انگشت اشاره فشار می دهد.
- از دستورات ساده مثل برداشتن اسباب بازی پیروی می کند.

■رشد جسمی حرکتی:

- کودک بدون کمک می تواند وضعیت نشستن را بگیرد.
- با کشیدن اشیا از زمین بلند می شود و با گرفتن اثاث منزل دور خانه می رود.
- بدون نگهداشتن کودک چند قدم راه می رود.
- ممکن است به تنهایی بایستد.

برای کودک یک ساله خود چه کارهایی می توانید انجام دهید :

- به کودک زمان بدهید تا یک مراقب جدید را تجربه کند و با آوردن اشیا مورد علاقه، حیوانات از جنس پارچه، پتویی که به بچه آرامش می دهد این ارتباط را تسهیل کنید.
- در پاسخ به رفتارهایی که مورد خواسته شما نیست صریحا بگویید نه ؛ داد‌ نزنید ، کودک را تنبیه نکنید و تعجب طولانی نکنید.
- زمانی بین ۳۰ ثانیه الی ۱ دقیقه ممکن است به کودک کمک کند تا دوباره راهنمایی شود.
- برای رفتارهای خوب کودکتان،او را بغل کنید، ببوسید و قدردانی کنید.
- زمان زیادی صرف تشویق رفتارهای مورد خواسته خود کنید، تا تنبیه برای رفتارهای که مورد خواسته تان نیست (۴ برابر تشویق رفتار مطلوب بجای راهنمایی کردن رفتارهای نامطلوب).
- با کودکتان در مورد آنچه که انجام‌ می دهید صحبت کنید برای مثال : مامان داره دستهای تو رو با لیف حمام می شوره.
- هر روز برای کودکتان کتاب بخوانید و از وی بخواهید ورق بزند.
- بر اساس آنچه کودک می گوید یا تلاش به گفتن می کند یا نشان می دهد صحبت کنید ، برای مثال اگر کامیون رو نشان داد و یا گفت "ک یا کامیون" بگویید بله اون یک کامیون آبی بزرگ هستش.
- به کودک کاغذ و مداد رنگی بدهید و اجازه دهید بصورت آزاد خط خطی کند و به کودک نشان دهید که چگونه میشود خطها را از بالا به پایین یا در امتداد صفحه کشید. کودکان را زمانی که در حال تلاش کپی کردن آنهاست تشویق کنید.
- به منظور استفاده کودک از دستهایش از مکعبها و جورچین اشکال و دیگر اسباب بازی ها استفاده کنید.
- اشیا را قایم کنید و کودک را مجبور کنید آنها را پیدا کند.
- در هنگام رانندگی ماشین خود ، از کودک بخواهید اجزای بدن و یا وسایل را بگویید.
- در هنگام شعر خواندن حرکات را نشان دهید و به کودک کمک کنید تا آنها را انجام دهد.
- به کودک خود دیگ ، ماهی تابه و یا ادوات موسیقی کوچک مثل طبل و سنج دهید و کودک را برای تولید صدا تشویق کنید.
- مکانهای امنی برای اکتشاف کودک نوپا فراهم کنید.
- به کودک اسباب بازی هایی مثل ارابه یا ماشین های بچه گانه که باید هل داده شود بدهید.

با مشاهده موارد زیر در کودک یک ساله سریع وارد عمل شوید و با متخصصین کودک مشورت نمایید:

>> چهار دست و پا نرفتن‌.
>> عدم ایستادن با کمک.
>> جستجو نکردن برای شی ای که ببیند قایمش کردید.
>> نگفتن کلمات ساده مثل ماما ، بابا
>> یاد نگرفتن ایما و اشاره مثل تکان دادن سر.
>> اشاره نکردن به اشیا.
>> از دست دادن مهارتهایی که کودک قبلا داشته است.

مهارتهای کودکان در هجده ماهگی

نویسنده : ترجمه توسط حس خوب

■ مهارتهای اجتماعی / احساسی:

- کودک دوست دارد بوسیله اشیا با اطرافیان بازی کند.
- ممکن است قشقرق به پا کند.
- ممکن است از غریبه ها بترسد.
- به افراد آشنا عواطف نشان می دهد.
- کودک بازی های نمادین ساده انجام‌ می دهد (مثل غذا دادن به عروسک)
- ممکن است در موقعیت های جدید به مراقب خود بچسبد.
- اشیا مورد علاقه اش را با اشاره به اطرافیان نشان می دهد.
- کودک در نزدیکی والدینش بصورت تنها بازی می‌کند.

■ مهارتهای زبان / ارتباط:

- تک کلمه های زیادی می گوید.
- کودک از کلمه نه استفاده می کند و سرش را هم به علامت نه تکان می دهد.
- کودک با اشاره در خواستهای خود را به دیگران نشان می دهد.

■ شناخت (یادگیری، تفکر، حل مسئله) :

- کودک کاربرد اشیا متداول را می داند مثل مسواک ، تلفن ... .
- برای دریافت توجه دیگران از اشاره استفاده می کند.
- علاقه خود را به عروسکهایش با غذا دادن به آنها نشان می دهد.
- اجزای بدنش را نشان‌ می دهد.
- به تنهایی خط خطی می کند.
- دستورات کلامی یک مرحله ای را بدون ایما و اشاره انجام می دهد ( مثال وقتی می گوییم بنشین کودک می نشیند ).

■رشد جسمی / حرکتی:

- به تنهایی راه می رود.
- ممکن است دویدن و یا از پله بالا رفتن را شروع‌ کند.
- در حین راه رفتن اسباب بازی هایش را بدنبال خود می کشد.
- در لباس در آوردن می تواند کمک کند.
- از فنجان آب می نوشد.
- با قاشق غذا می‌خورد.

برای کودک هجده ماهه خود چه کارهایی می توانید انجام دهید:

- محیطی امن و دوست داشتنی برای کودک فراهم کنید. این مهم است که محیط قابل پیش بینی باشد.
- بیشتر از تشویق کردن رفتارهای خوب استفاده کنید تا تنبیه کردن رفتارهای بد.
- عواطف کودک را توصیف کنید برای مثال بگویید وقتی این کتاب را برات می خونم خوشحال می شی.
- بازی های نمادین کودک را تشویق کنید.
- کودک را تشویق به همدلی کنید برای مثال وقتی کودک ناراحتی را می بیند او را تشویق کنید که کودک را بغل و نوازش کند.
- کتاب بخوانید و در مورد تصاویر با استفاده از کلمات ساده صحبت کنید.
- کلمات کودک را کپی کنید.
- از کلمات برای توصیف هیجان و احساسات استفاده کنید.
- عبارات ساده و واضح استفاده کنید.
- از او سوالات ساده بپرسید.
- اشیا را زیر پتو و بالش قایم کنید و تشویق کنید آنها را پیدا کند.
- با مکعبها ، توپها ، پازلها ، کتابها و اسباب بازیها بازی کنید و روابط علت و معلولی و مهارت حل مسئله را به کودک آموزش دهید.
- برای کودک تصاویر کتابها و اعضای بدن را نام ببرید.
- اسباب بازی هایی که باعث ترغیب کودک به بازی های نمادین می شود را برای وی فراهم کنید مثل عروسک و تلفن ... .
- محیطی امن برای راه رفتن و جستجوی پیرامون برای کودک فراهم کنید.
- اسباب بازی هایی امن که برای کشیدن و هل دادن تهیه نمایید.
- توپهایی برای شوت زدن ، قل دادن و یا پرتاب کردن برای کودک فراهم نمایید.
- کودک را به استفاده از قاشق و فنجان تشویق نمایید.
- با کودک حباب بازی کنید.

با مشاهده موارد زیر در کودک هجده ماهه سریع وارد عمل شوید و با متخصصین کودک مشورت نمایید:

>> اشاره نکردن
>> راه نرفتن
>> ندانستن کاربرد وسایل متداول
>> کپی نکردن از دیگران
>> یاد نگرفتن کلمات جدید
>> نگفتن حداقل شش کلمه
>> توجه نکردن و یا اهمیت ندادن به بیرون رفتن و یا برگشتن مراقب
>> از دست دادن مهارتهایی که زمانی داشته

مهارتهای کودکان در دو سالگی

نویسنده : ترجمه توسط حس خوب

■ مهارتهای اجتماعی / احساسی:

- کودک از دیگران‌ مخصوصا از افراد بزرگسال و بچه های بزرگتر از خودش تقلید می کند.
- زمانی که با بچه ها دیگر است هیجان زده می شود.
- استقلال کودک بیشتر می شود.
- رفتارهای مخالف نشان می دهد ( کاری که به او گفته شده نکن را انجام می دهد ).
- با بچه های دیگر بازی می کند مثل دنبال بازی کردن.

■ مهارتهای زبان / ارتباط:

- وقتی نام اشیا و یا تصاویر به او گفته می شود به آنها اشاره می کند.
- نام افراد آشنا و اعضای بدن را می داند.
- جملات دو تا چهار کلمه ای می گوید.
- از دستورات ساده پیروی می کند.
- کلمات پر تکرار را در مکالمه هایش استفاده می کند.
- به تصاویر کتاب اشاره می کند.

■ شناخت (یادگیری، تفکر، حل مسئله) :

- اشیا پنهان شده را پیدا می کند.
- طبقه بندی اشکال و رنگ ها را شروع می کند.
- جملات و قافیه ها را در کتابهای آشنا کامل می کند.
- بازی های ساده انجام می دهد مثل بازی های وانمودی.
- با چهار مکعب یا بیشتر برج درست می کند.
- ممکن است از یک دستش بیشتر از دیگری استفاده کند.
- دستورات دو تایی را انجام می دهد مثلا کفشهاتو بر دار بذار داخل کمد.
- در کتابهای مصور موارد را نام می برد مثل گربه ، سگ ...
 

■رشد جسمی / حرکتی:

- می تواند روی پنجه بایستد.
- توپ شوت می کند.
- دویدن شروع می شود.
- از اثاث خونه بدونه کمک بالا و پایین می رود.
- با گرفتن نرده از پله بالا و پایین می رود.
- توپ را به بالا پرتاب می کند.
- خطوط صاف یا حلقوی می کشد یا کپی می کند.

برای کودک دو ساله خود چه کارهایی می توانید انجام دهید:

- کودک را به کمک کردن در کارهای ساده تشویق کنید (مثل آماده کردن شام) و از کودک بابت همکاری اش تشکر کنید.
- در این سن کودک در کنار سایر بچه ها ( نه با آنها) بازی می کند و اسباب بازی ها را خوب به اشتراک نمی گذارد از این رو اسباب بازی های زیادی در اختیارشان بگذارید و اگر بازیشان به دعوا کشیده شد خودتان مداخله نمایید.
- زمانی که کودک از شما حرف شنوی دارد به کودک توجه کرده و از وی تشکر کنید. رفتارهای بد کودک را نادیده گرفته و به رفتارهای خوب او توجه بیشتری کنید.
- به کودکتان نام اعضای بدن، حیوانات، اشیای متداول را یاد دهید.
- اگر کودکتان به اشتباه کلمه ای را بیان کرد وی را تصحیح نکنید بلکه آن کلمه را بدرستی بگوید.
- کودکتان را تشویق کنید به جای اشاره کردن از کلام استفاده کند حتی اگر کل کلمه را نمی تواند بگوید قسمتی از آن را بگوید.
- اشیا در اتاق پنهان کنید و به وی اجازه دهید آنها را پیدا کند.
- به کودکتان در انجام‌ پازل های شکل ، رنگها و حیوانات کمک کنید و هر قسمتی از پازل را که کودک می گذارد نامش را بگویید.
- کودکتان را تشویق کنید با مکعب ها بازی کند، برج بسازد و شوت بزند و آنها را بریزد.
- با کودتان نقاشی بکشید و در مورد آنچه که کشیده صحبت کنید و آن را به دیوار یا یخچال آویزان کنید.
- از کودک برای باز کردن در ، کمد ، دراور و ورق زدن کتاب و مجله کمک بگیرید.
- از وقتی که کودکتان خوب راه می رود از او بخواهید که اشیا کوچک را برای شما حمل کند.
- با کودکتان توپ را به جلو و عقب شوت بزنید و اگر در این کار خوب بود از او بخواهید بدود و شوت بزند.
- کودکتان را به پارک ببرید که در طبیعت بدود راه برود و از وسایل بالا برود و از نزدیک مراقبش باشید.

با مشاهده موارد زیر در کودک دو ساله سریع وارد عمل شوید و با متخصصین کودک مشورت نمایید:

>> عدم استفاده از عبارات دو کلمه ای مثل آب بخور
>> نشناختن اشیا آشنا مثل شانه ، تلفن ، قاشق
>> کپی نکردن کلمات یا حرکات
>> محکم راه نرفتن
>> از دست دادن مهارتهایی که زمانی داشته